APEL W SPRAWIE NIE AKCEPTOWANIA ZACHOWAŃ ANTYUKRAIŃSKICH BĘDĄCYCH KONSEKWENCJI USTAWY O IPN - ВІДОЗВА У СПРАВІ НЕ АКЦЕПТУВАННЯ АНТИУКРАЇНСЬКИХ ЗАХОДІВ І ДІЙ
Kraków, 13 lutego 2018 r.
Wielce Szanowni Przedstawiciele władz
Rzeczypospolitej Polskiej i Ukrainy,
biorący udział bezpośrednio i pośrednio w rozmowach dotyczących
konsekwencji ustawy o IPN w Polsce dnia 16.02.12018 r.
Uprzejmie zwracamy się z prośbą o wykorzystanie podczas polsko-ukraińskich rozmów przesłanych materiałów w celu wypracowania satysfakcjonującego obie strony stanowiska, przedsięwzięcia odpowiednich działań, a zwłaszcza o zaapelowanie do ludzi dobrej woli Krakowa, Przemyśla oraz innych miast w Polsce, by nie pozostawali obojętnymi i nie akceptowali agresywnych, antyukraińskich zachowań, działań i takich obelg jak m.in. wykrzykiwane w 2016 r. w Przemyślu[1], a od kwietnia 2017 r. do 13 lutego 2018 r. wypisywane na głównych ulicach Krakowa hasła „Śmierć Ukrainie”, „UA von!”, „Śmierć kur…ie ukraińskiej!”[2]. Widniejące od kwietnia 2017 r. do lutego 13 lutego 2018 r. w różnych częściach Krakowa napisy udokumentowane zostały na Alei 29 Listopada przy skrzyżowaniu z ul. Dobrego Pasterza na trasie z Warszawy do Krakowa i na ul. Dobrego Pasterza.
Z prośbą o podjęcie długofalowych programów edukacyjnych w polskich szkołach dotyczących 1000-letnich stosunków polsko-ukraińskich oraz o zaapelowanie do społeczeństwa polskiego o niestosowanie zasady odpowiedzialności zbiorowej i nieupokarzanie wysiedlonych w 1947 r. Ukraińców – obywateli Polski oraz przyjeżdżających do Polski, studiujących i pracujących obywateli Ukrainy i Ukraińców z różnych państw zwracają się organizatorzy i uczestnicy otwartej w Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego 28-29.04.2017 r. wystawy pt.: „20 lat po wizycie Jana Pawła II w Uniwersytecie Jagiellońskim i wspólnej ekumenicznej modlitwie z Papieżem-Słowianinem o duchową jedność Europy w Kaplicy pierwszych męczenników Rusi Kijowskiej Świętych Borysa i Gleba Fundacji św. Włodzimierza Chrzciciela Rusi Kijowskiej w Krakowie (ul. Kanonicza 15)” oraz zorganizowanej 28-29.04.2017 r. w Krakowie i w Gorlicach 2.06.2917 r. dwuczęściowej konferencji naukowej, zatytułowanej „Problemy z zachowaniem języka, kultury, tożsamości ukraińskiej mniejszości narodowej w Krakowie i w Polsce. 70 lat po wysiedleńczej akcji „Wisła” 1947 r.”.
Poniżej zamieszczone wypisywane zwłaszcza na murach oraz na samochodach z rejestracją ukraińską hasła „UA – Von!”, dokumentowane w grudniu 2016 r. w Przemyślu i w Krakowie dnia 19 kwietnia 2017 oraz 9, 15, 28, 29 maja, 6, 15 czerwca i 18 lipca 2017 r., 13 lutego 2018 r. uzewnętrzniają agresywne jak nigdy dotąd antyukraińskie postawy i działania, które nasiliły się w okresie obchodów 70. rocznicy wojskowo-politycznej deportacji Ukraińców – obywateli polskich w 1947 r. i rozproszenia ich w celu wynarodowienia w północnych i zachodnich regionach kraju. Podczas tej wysiedleńczej Akcji „Wisła” – jak uzasadniał w przyjętej 1990 r. uchwale niezależny Senat RP – ówczesne polskie władze komunistyczne, stosując właściwą dla systemów totalitarnych zasadę odpowiedzialności zbiorowej „wysiedliły 140 tysięcy” Ukraińców z ojczystej ziemi, pozbawiając ich rodzimych domów, majątków, cerkwi oraz możliwości powrotu.
W duchu przetrwałej w świadomości znacznej części polskiej opinii publicznej zasady stosowania odpowiedzialności zbiorowej wysiedleni i rozproszeni Ukraińcy, ich synowie i wnukowie kolejny raz i w pierwszej kolejności zostali dziś ponownie obarczeni winą za zbrodnie wołyńskie na Polakach. Ten negatywny stereotyp hajdamaki z XVIII w. i banderowca-bandyty z XX w. wykreowany m.in. za pośrednictwem obowiązującej szkołach średnich lektury „Łuny w Bieszczadach” Jana Gerharda oraz jej adaptacji filmowej „Ogniomistrz Kaleń” utrwalił z jednej strony film „Wołyń” Wojciecha Smarzowskiego, stworzony na podstawie powieści Stanisława Srokowskiego „Nienawiść”, a z drugiej strony uchwała z 2016 r. Sejmu RP ustanawiająca dzień 11 lipca Narodowym Dniem Pamięci Ludobójstwa, które szeroko upowszechniły środki masowej informacji w Polsce jako dzień „pamięci ludobójstwa ukraińskiego”[3], utożsamianego z całym narodem ukraińskim.
Zamieszczamy niżej wybór zdjęć, będący świadectwem głoszenia widniejących bez reakcji odpowiednich władz od 10 miesięcy na murach Krakowa antyukraińskich agresywnych i obraźliwych haseł w Przemyślu i Krakowie:
Hasła „Śmierć Ukraińcom”, „Przemyśl i Lwów - zawsze polskie”. wykrzykiwane podczas marszu Orląt Przemyskich i Lwowskich 10.12.2016 r., „Nasze Słowo”, nr 51, 18.12.2016 r.
|
|
|
Powyższe napisy widnieją od kwietnia do lipca 2017 r. na trasie z Warszawy do Krakowa przed skrzyżowaniem Alei 29 Listopada i ul. Dobrego Pasterza, przy poczcie na ul. Dobrego Pasterza oraz innych miejscach Krakowa. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Przystanek autobusowy przy kościele Dobrego Pasterza i Urzędzie Pocztowym na ul. Dobrego Pasterza |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Powyższe napisy widnieją od kwietnia do lipca 2017 r. na trasie z Warszawy do Krakowa przed skrzyżowaniem Alei 29 Listopada i ul. Dobrego Pasterza, przy poczcie na ul. Dobrego Pasterza oraz innych miejscach Krakowa. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Urząd Pocztowy, ul. Dobrego Pasterza 67 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Powyższe napisy widnieją od kwietnia do lipca 2017 r. na trasie z Warszawy do Krakowa przed skrzyżowaniem Alei 29 Listopada i ul. Dobrego Pasterza, przy poczcie na ul. Dobrego Pasterza oraz innych miejscach Krakowa.
Przedstawione wyżej problemy, fakty i wybór zdjęć będący świadectwem uzewnętrzniających się od 2016 r. antyukraińskich, agresywnych działań, świadczących zarazem o głębokim kryzysie dialogu w najnowszej historii stosunków polsko-ukraińskich przedstawiamy skrótowe uzasadnienie naszej prośby. Powyższe dokumenty i materiały przesyłamy z nadzieją na odnowienie dialogu Polaków z Ukraińcami i poznanie zasadniczych przyczyn narastających od pokoleń konfliktów polsko-ukraińskich.
Przezwyciężenie kolejnej, jak nigdy dotąd destrukcyjnej dla obu stron fali antyukraińskich nastrojów stanowi niezbędny warunek dla kontynuowania partnerskich i godnych stosunków wolnej Polski z niepodległą Ukrainą, której niezależność leży zarówno Polski, jak i Ukrainy i Europy i świata, pragniemy zachęcić elity polskie do nawiązania stworzonych w okresie „Solidarności” trwałych podstaw i perspektyw dialogu polsko-ukraińskiego, a zwłaszcza do podjętych przed 30 laty inicjatyw i osiągnięć przedstawicieli duchowieństwa oraz świeckie elity w Polsce i w Ukrainie.
Głęboko wierzymy, że w znalezieniu dróg wzajemnego poznania się, zrozumienia i pojednania Polaków i Ukraińców pomogą dokonane już w niepodległej Polsce i niezależnej Ukrainie analizy i ustalenia ukrainoznawców, działaczy społeczno-kulturalnych, religijnych i politycznych ukazujących społeczno-historyczne i polityczne źródła funkcjonującego od wieków w polskiej opinii publicznej negatywnego stereotypu Ukraińca, ukształtowanego na przestrzeni wieków pełnego dramatów, ale i pięknych kart sąsiedztwa Polaków i Ukraińców.
W końcowej części naszej prośby zapraszając do współpracy wszystkich zainteresowanych pragniemy poinformować o naszych wieloletnich działaniach na rzecz znalezienia wielorakich płaszczyzn i sposobów twórczej i owocnej współpracy Polaków i Ukraińców. Mamy niezłomną nadzieję, że pozytywna odpowiedź na naszą prośbę przyczyni się do odrodzenia i kontynuacji konstruktywnego dialogu Polaków z Ukraińcami. Informujemy zarazem, że wszystkim zainteresowanym będziemy mogli przesłać przygotowaną przez nas do druku szerszą wersję niniejszej petycji oraz materiały z odbytych w ostatnich trzech latach konferencji naukowych poświęconych takim żywotnym dla Ukrainy i jej twórczych kontaktów z Polską problemom polsko-ukraińskim, jak:
- Znaczenie dzieła synów św. Włodzimierza dla niepodległego państwa ukraińskiego, kultury narodowej i duchowości. Święci męczennicy kniaziowie Borys i Gleb oraz Jarosław Mądry (2015);
- Ewangelia w języku matki. Inspiracje dziedzictwem św. Cyryla i Metodego w wychowaniu i edukacji – wschodnioeuropejskie doświadczenia w kontekście aktualnych wyzwań 2016);
- Rola chrystianizacji w dziejach, kulturze i życiu duchowym Polski, Ukrainy oraz narodów sąsiednich. W 1050 rocznicę Chrztu Polski (2016);
- Wołyń w polskiej pamięci, polityce historycznej, dziełach literackich, ich adaptacjach filmowych oraz świadomości społecznej (2016);
- Problemy z zachowaniem języka, kultury, tożsamości ukraińskiej mniejszości narodowej w Krakowie i w Polsce. 70 lat po wysiedleńczej akcji „Wisła” 1947 roku (2017).
Z odbytych w latach 2015-2017 konferencji dwie ostatnie (których programy załączamy) zorganizowane zostały z myślą o przezwyciężaniu narastającego kryzysu w stosunkach polsko-ukraińskich. Będziemy zatem wdzięczni za zapoznanie się z przedstawionymi w tej skrótowej wersji petycji opiniami z debat uczestników konferencji oraz wynikami badań ukrainoznawców, ich ustaleniami, wnioskami oraz rekomendacjami i sugestiami, o których dyskutowano podczas konferencji.
Pragniemy podkreślić, że obrady konferencji zakończyło odprawione w bizantyńsko-ukraińskim obrządku nabożeństwo z udziałem Ukraińców i Polaków, którzy modli się w intencji ofiar zbrodni wołyńskiej w kaplicy księżnej halickiej bł. Salomei w kościele Ojców Franciszkanów w Krakowie.
W imieniu organizatorów i uczestników wystawy i konferencji
Prof. dr hab. Włodzimierz Mokry
Kierownik Katedry Ukrainoznawstwa
Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego
Prezes Fundacji św. Włodzimierza Chrzciciela Rusi Kijowskiej w Krakowie
W załączeniu przesyłamy wybrane materiały, które naszym zdaniem zasługują na wykorzystanie podczas przyszłych spotkań Polaków i Ukraińców zainteresowanych kontynuacją dialogu polsko-ukraińskiego:
1) Program konferencji: „Problemy z zachowaniem języka, kultury, tożsamości ukraińskiej mniejszości narodowej w Krakowie i w Polsce. 70 lat po wysiedleńczej akcji „Wisła” 1947 roku”, http://www.nestor.cracow.pl/fundacja/problemy-z-zachowaniem-jezyka-kultury-tozsamosci-ukrainskiej-mniejszosci-narodowej-w-krakowie-i-w-polsce-70-lat-po-wysiedlenczej-akcji-wisla-1947-roku-cp32.html
2) Program konferencji:” Wołyń w polskiej pamięci, polityce historycznej, dziełach literackich, ich adaptacjach filmowych oraz świadomości społecznej”, http://www.nestor.cracow.pl/fundacja/wolyn-w-polskiej-pamieci-polityce-historycznej-dzielach-literackich-ich-adaptacjach-filmowych-oraz-swiadomosci-spolecznej-cp31.html
3) Orędzie św. Jana Pawła II na Światowe Dni Pokoju w roku 1988: Wolność religijna warunkiem pokojowego współżycia (1988), http://papiez.wiara.pl/doc/378715.Wolnosc-religijna-warunkiem-pokojowego-wspolzycia-1988;
4) Orędzie św. Jana Pawła II na Światowe Dni Pokoju w roku 1989: Poszanowanie mniejszości warunkiem pokoju (1989), http://papiez.wiara.pl/doc/378716.Poszanowanie-mniejszosci-warunkiem-pokoju-1989
5) Stefan Wilkanowicz, Włodzimierz Mokry, List SKĄD PRZYCHODZIMY – GDZIE JESTEŚMY – DOKĄD ZMIERZAMY: http://www.nestor.cracow.pl/data/uploads/files/cms-page-file/31/Wilkanowicz_Mokry_List_SKAD%20PRZYCHODZIMY%20–%20GDZIE%20JESTESMY%20–%20DOKAD%20ZMIERZAMY_wersja_pl_ua.pdf
6) Tezy odpowiedzi prof. Włodzimierza Mokrego podczas konferencji naukowej na temat: „Problemy z zachowaniem języka, kultury, tożsamości ukraińskiej mniejszości narodowej w Krakowie i w Polsce. 70 lat po wysiedleńczej akcji „Wisła” 1947 roku” (Gorlice 2.05.2017 r.), http://www.nestor.cracow.pl/data/uploads/files/cms-page-file/32/Problemy_z_zachowanie_jezyka_Gorlice_2_05_2017.pdf
7) Tekst polskiego historyka Tadeusza A. Olszańskiego pt. Wokół akcji „Wisła”, http://www.nestor.cracow.pl/data/uploads/files/product-file/48/Problemy_s173_Tadeusz%20Olszanski_Wokol%20akcji%20Wisła.pdf
8) Wywiad z premierem Janem Olszewskim wnoszący nową jakość do dyskusji o przyjętej przez Sejm RP w 2017 roku ustawie dotyczącej zbrodni wołyńskiej: UPA to nie tylko zbrodniarze. Z Janem Olszewskim, byłym premierem rozmawia Maciej Pieczyński, 7.10.2016, https://tygodnik.dorzeczy.pl/11706/UPA-to-nie-tylko-zbrodniarze.html
9) Artykuł Andrzeja Zięby pt. Ukraińcy i powstanie warszawskie, „Znak” 413-415, s. 184-190, http://miesiecznik.znak.com.pl/archiwumpdf/413-415.pdf
10) Artykuł Włodzimierza Mokrego pt. Polaków i Ukraińców wczoraj, dziś i jutro, „Znak” 1989, nr 413-415, s. 155-183, http://www.nestor.cracow.pl/Wydawnictwo/pdf/polakow_i_ukraincow_dzis/polakow.htm lub http://miesiecznik.znak.com.pl/archiwumpdf/413-415.pdf
11) Artykuł Włodzimierza Mokrego pt. Nie wojskowy lecz polityczny cel wysiedleńczej Akcji „Wisła” w 1947 roku, http://www.nestor.cracow.pl/data/uploads/files/product-file/48/Problemy_s012_Wlodzimierz%20Mokry_Nie%20wojskowy%20lecz%20polityczny%20cel%20wysiedlenczej%20akcji%20Wisła%20w%201947%20roku.pdf
Відозва у справі не акцептування антиукраїнських заходів і дій
[1] Wykrzykiwane 11 grudnia 2016 r. w Przemyślu w obecności lokalnych władz hasła „Śmierć Ukraińcom!” oraz „Przemyśl, Lwów – zawsze polskie”, „Ukraińcy precz, von z Polski”, nie przypadkowo wypisywane są na ulicach Krakowa. Po dokonaniu przez wojska Federacji Rosyjskiej okupacji Krymu i Donbasu przed Konsulatem Generalnym Ukrainy w Krakowie z flagami samozwańczych terrorystycznych republik Ługańska i Doniecka demonstrowali wspierający ich w Donbasie polscy zwolennicy rosyjskiej agresji na Ukrainie. W uniwersyteckim środowisku krakowskim 16 maja 2014 r., a wiec po decyzji Dumy Federacji Rosyjskiej o wprowadzeniu wojsk na Ukrainę, po aneksji Krymu i po rozpoczęciu wojny na Ukrainie powstał osławiony „List otwarty do Narodu Rosyjskiego i władz Federacji Rosyjskiej. W zredagowanym przez byłą dyrektor Instytutu Rosji i Europy Wschodniej Uniwersytetu Jagiellońskiego liście dostępnym od lat także w języku rosyjskim sygnatariusze Listu „solidaryzują się z władzami Federacji Rosyjskiej w podejmowanych działaniach, zarówno tych dotyczących Ukrainy, jak również wcześniej w sprawie Syrii”. Por. https://www.gloria.tv/article/RvxxVNPF1qN41Kb7vFLQvGmPe. Tekst tego listu załączamy w materiałach.
[2] Wykropkowane w niniejszym tekście niecenzuralne, pogardliwe słowo wypisywane jest w całości – “kur..ie”.
[3] Przykładem upowszechnianego w zasadniczej większości polskich środków masowej informacji utożsamiania winnych zbrodni na Wołyniu z całym narodem ukraińskim jest m.in. dodatek specjalny do tygodnika „Do Rzeczy” (nr 41/192) z 10-16 października 2016 r. z wydrukowanym tekstem „Wołyń 1943 – ukraińskie ludobójstwo Polaków”.
